Türkiye'ye kesin dönüş gerçekleştirmek, yıllardır uzakta kalan birçok insanın kurduğu hayallerden birisidir. Durum böyle olunca plan ve programlar da bu yönde seyir alıyor.
Kesin dönüş, yurt dışında büyümüş veya senelerce orada yaşamış vatandaşlar için oldukça büyük bir önem taşıyor.
İşçi göçü, beyin göçü veya yeterli sosyal imkanların oluşturulamaması gibi etkenler Türk vatandaşlarının yurt dışındaki nüfusunu her geçen gün daha da artırıyor.
Artıları ve eksileri bulunan bu gibi göçler mevcut önemin etkisi geçince çoğu zaman “kesin dönüş” fikriyle sonuçlanıyor.
Peki, kesin dönüş yapmak isteyen kişilerin ne gibi işlemler yapması gerekiyor? Yapılacak işlemler karmaşık gibi görünse de aslında basittir. Bu konuyu oturum hakları ve sosyal sigortalar başlıkları altında inceleyebiliriz.
Sosyal Sigortalar
Sosyal sigortalar denilince akıllara gelen ilk soru emeklilik sigortası ile alakalı olarak “nasıl hareket etmek gerekir”, oluyor. Kesin dönüş tarihine kadar yatan primlerin, doğrudan Türkiye SGK’ya aktarılmasını ve sonra emeklilik maaşı olarak bağlanmasını veya o tarih gelinceye kadar yatan primlerin toplu olarak size iade edilmesini isteme hakkına sahipsiniz. Toplu olarak iade seçeneğinde primler, başvurunun üzerine ilk olarak SGK’ya aktarılır.
İadeden Faydalanmak İçin Gerekli İşlemler
Prim iadesi hakkından faydalanmak için bir kaç koşulu yerine getirmeniz gerekir. Bunlar sonradan çıkabilecek sorunların önüne geçmenize yardımcı olur.
Bu şartlar ise şu başlıklar altında sıralanabilir;
- Bu uygulama yalnızca Türk vatandaşlığı olan kişiler için geçerlidir. Çifte vatandaşlığı olan kişiler bu haktan faydalanamaz.
- Kesin dönüş zamanına kadar emeklilik kurumundan maddi ve manevi herhangi bir hizmet almamış olmak gerekiyor. Eğer herhangi bir hizmet aldıysanız yalnızca o tarihten sonraki paraları çekebilirsiniz.
Bir diğer önemli bir koşul ise iki senelik bekleme süresidir. Bu zaman zarfı içerisinde hem dış ülkede hem de Türkiye’de sigortalı olarak çalışmanız gerekiyor. Bunun için ister dış ülkede ister Türkiye’de çalışabilirsiniz. İki senelik bekleme süresi dolduktan sonra primlerinizin iadesi için başvurabilirsiniz.
Başvuru Süreci
Başvuruyu yaparken sizden “Abmeldebescheinigung” ismi altında ikameti bildirdiğinize ilişkin bir doküman/belge istenir. Türkiye’ye kesin dönüş işlemleri hızlandırmak ve zaman tasarrufu etmek için bu işlemleri doğrudan SGK ile yapmanız önerilir. Bu adımda ise ülkeyi terk ederek pasaporta "giriş mührü" vurdurmanız gerekir.
Bu adımda Almanya’daki oturumunuzun resmi olarak hala geçerli olup olmadığı uygulama üzerinden sorgulanmıyor. Bir diğer kritik nokta ise kesin dönüş zamanında herhangi bir borcunuz olmamasıdır. Bu toplu paraya el koyulmaması için önemlidir.
Kesin dönüş yapmak her ne kadar heyecan verici olsa dahi resmiyete döküldüğü zaman yorucu ve uzun bir işlem haline gelebilir. Bu sebeple her adımı bilinçli ve zamanında atmak işlerinizi hızlandırır. Ayrıca olası problemlerle karşılaşma oranınızı düşürür.
Oturum İzni
Kesin dönüş konusunda bir diğer önemli nokta oturum iznidir. Alman oturum ve yabancılar yasası ilgili maddelerince; 15 senedir Almanya’da yaşayan ve süresiz olarak oturum iznine sahip olan Türk vatandaşlarının resmi olarak altı aydan daha fazla bir süre ile oturum haklarını sonlandırmadan yurt dışında yaşamaları mümkün.
Resmi olarak dönüşü uygulamaya koymadan önce daha sonralarda pişman olup geri dönme ihtimaline karşın süresiz oturum hakkı sahibi olanlar, bu hakkın sağladığı avantajlardan yararlanabilir ve kısa bir süreliğine yurt dışında yaşayıp yerleşme denemesi gerçekleştirebilirler.
Süresiz Oturum İzni Olanların Hakları Saklıdır
Süresiz oturma iznine sahip olan ve 15 seneden fazla Almanya’da yaşayan vatandaşların Almanya’daki hakları saklı kalır. Türkiye’ye kesin dönüş yapmadan önce herhangi bir bürokratik engelle karşılaşmamak adına "burada bulunan haklarımın saklı kalmasını istiyorum" şeklindeki belgeyi bağlı bulunduğunuz yabancılar dairesinden almanızda fayda var.
Süresiz oturma iznine sahip olmayanlar ise kesin dönüş yapmaları halinde yabancılar yasasınca oturum haklarını kaybederler. Kesin dönüş işlemleri karmaşık ve uğraştırıcı bir süreç gibi görünse de birbirine bağlı olarak ilerleyen ve rahatlıkla çözülecek bir durumdur. Kararınızı netleştirerek bu işe başlamanız size kesin dönüşü sağlayacaktır.
Almanya'dan Kesin Dönüş Yapmak
Almanya, barındığı Türk göçmenlerin sayısı açısından Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada yer alır. Bu nedenle de Almanya’ya göç etmek ve Almanya’dan kesin dönüş yapmak konuları oldukça sık araştırılmaktadır. Almanya’ya; iş göçü, beyin göçü ya da diğer sosyal şartlar sebebiyle göç yapan Türk vatandaşlarının daha sonra Türkiye’ye geri dönme hakları bulunur.
Ülkeye tekrar kesin dönüş yapabilmek adına bazı işlemlerin tamamlanması gerekir. Almanya’dan Türkiye’ye dönüş yapmak isteyen kişilerin sosyal sigorta ve oturum izni işlemleri yapması gerekir.
Kesin Dönüş Kararını Etkileyen Faktörler
Yurt dışında doğup büyüyen veya senelerdir orada yaşayan vatandaşları kesin dönüş konusunda etkileyen bazı faktörler bulunur.
Bunlar şu şekilde sıralanabilir;
- Ülkedeki koşulların olumlu yönde değişmesi,
- Göç eden vatandaşların ülkede kendisine ihtiyaç olduğunu düşünmesi,
- Almanya’da kalmayı zor bir süreç haline sokan olumsuz değişiklikler,
- Kendisinden beklenenleri karşılayamamak,
- Kültür ve örf özlemi,
- Yenilikler yapmak istemek.
Kesin dönüş yapan vatandaşlar ile ilgili yapılan araştırmalar bu başlıkların dönüşe karar verme aşamasında oldukça etkili olduğunu ortaya koymuştur.
Almanya'ya Yatırılan Sigorta Primi Kesin Dönüş Sonrası Alınabilir Mi?
Almanya’dan ülkeye kesin dönüş yapacak olan vatandaşların sosyal sigortalarının aktarımında izleyebileceği iki farklı yol bulunur. Bunlardan biri sigorta primlerinin Türkiye’de SGK’ya aktarılmasıdır.
Diğeri ise Almanya sınırları içerisinde yatırılan sigorta primlerinin toplu bir şekilde alınmasıdır. Almanya’da yaşanılan zaman içerisinde yatırılan primlerin alınması işlemlerinde vatandaşlardan farklı kriterlere uyması beklenir. Bu konuda sigorta primlerini yalnızca Türk vatandaşı olan kişiler toplu bir şekilde alabilmektedir.
Çifte vatandaşlık sahibi olanların sigorta primleri iadesi hakkı bulunmamaktadır. Aynı zamanda bu kişilerin ülkeye kesin dönüş gerçekleştirdikten sonra 2 yıl beklemesi gerekir.
