Kerpiç Nedir ? Nasıl Üretilir ? Nerelerde Kullanılır ?
Geleneksel yapı malzemelerinden bir tanesi olan kerpiç, toprak ve saman karışımının su ilavesi ile yoğrulup güneşte kurutulması ile üretilen yapı malzemesidir.
Kerpiç Üretimi Nasıl Yapılır ?
Kerpicin ülkemizin birçok yerinde farklı üretim şekilleri vardır. Türk standartlarında kerpicin üretimi şu şekilde belirtilmiştir; “Killi ve uygun nitelikte toprağın içine saman veya diğer bitkisel lifler vb. diğer katkı maddeleri karıştırılıp ve su ile yoğrulup kalıplara dökülerek şekillendirmek ve açık havada kurutulmak suretiyle elde edilen ve inşaatta kullanılabilecek hale gelen mamullerdir”
Asıl malzeme toprak ve içerisindeki lifli malzemedir. Kerpiç harcına, saman, kamış artığı, ot, bitki sapları, çam yaprakları, kuru dallar gibi lifli katkılar ile ağaç cinsi katkılar katılmaktadır. Bunların dışında keçi, at, kümes hayvanları tüy ve kılları gibi protein fiberler suya olan dayanımı arttırmak ve çekme dayanımını arttırmak için kullanılmaktadır.
Toprak ve saman karışımı su ile iyice yoğrulduktan sonra en az bir gün dinlenmeye bırakılır. Ertesi gün tekrar karıştırılarak yoğrulur, tekrar yoğrulan kerpiç hamuru kalıp içerisine yerleştirilir. Kalıp içerisine yerleştirilen kerpiç hamuru iyice sıkıştırılarak, üst kısmı mala ile perdahlanır. Bu işlemlerden sonra kalıplar yukarı doğru kaldırılarak kerpiç blok kalıp içerisinden çıkarılır. Kalıptan çıkarılan kerpiç bloklar birkaç gün kurumaya bırakılır, birkaç gün sonra homojen bir kuruma olması için düşey bir duruma getirilerek o durumda da kuruması sağlanır. Kurutma sırasında yer değiştirmelerde azami dikkat edilmesi gereklidir, kerpiç kurutma aşamasında son mukavemetine daha ulaşmadığından kırılmalar olabilir.
Kerpiç Nerelerde Kullanılır ?
Dünya üzerinde kurulmuş birçok medeniyetin ürettiği yapı ve bileşenlerinde kerpiçten faydalanılmıştır. Yapı sistemi içerisinde, taşıyıcı eleman, çatı örtüsü ve duvar dolgusu olarak kerpiçten faydalanılır. Çok eski kazılarda bile kerpiç yapı elemanlarına rastlanılmıştır.
Kerpiç Kullanımının Avantajları Nelerdir ?
Tamamen doğada bulunan malzemeler ile üretilen kerpiç, üretim aşamalarının hiçbirinde doğaya bir zarar vermemektedir. İçerisindeki her madde doğadan temin edilmekte, kurutma aşamasında ise güneşin ısısından faydalanılmaktadır. Sıfır atık oluşturmakta, üretim fazlalılığı harç direkt doğaya salındığında bir sorun oluşmamaktadır.
Kerpiç hamurunun gözenekli yapısı, havada bulunan nemi bünyesinde barındırma özelliği sağlar. Bu olay kerpiç duvarının çok güzel bir nem dengeleyici olmasını sağlar, ortamın çok kuru veya nemli olması bu sayede engellenir.
Kerpiç yapı faydalı ömrünü tamamladığında sıfır atık ile doğaya karışmaktadır.
Kerpiç, ısı bölgelerine göre belirlenen kalınlıkta duvar malzemesi olarak kullanıldığında, yaz ve kış iç ortam ısı tutma konusunda oldukça başarılı bir malzemedir. Isı geçirgenliği konusunda ve bünyesinde ısı tutma konusunda muadillerine göre oldukça güzel sonuçlar vermektedir. Yazın iç ortamı serin tutmakta, karasal iklimin gece gündüz ısı farklarını iç ortamda hissedilmesini engellemektedir. Sudan sonra en iyi enerji depolayan malzeme topraktır. Kerpiç duvarlar ortamdaki ısı üretici faaliyetine son verdiğinde bile depoladığı ısı sayesinde ortamın ısısını ayarlayabilir. Kerpiç evler yalıtım açısından son derece avantajlıdır.
Üretimi basit olduğundan en basit imkânlar ile kerpiç blokların dökümü yapılabilir. Üretiminin basit olması nedeni ile ucuz bir malzemedir.
Kerpicin en olumsuz yanı ise su direncinin az olmasıdır. Su nedeni ile oluşan hasarların belirli dönemlerde onarılması ve takviye, tamiratlarının yapılması malzemenin ömrünü uzatır. Anadolu’da birçok yerde kerpiç üretimi ve kullanımı az da olsa devam etmektedir.
Son dönemlerde, birçok kişide eskiye olan özlem nedeni ile tekrar gündeme gelmiş bir yapı malzemesi olan kerpiçten oldukça modern şık tasarımlar yapılabilmektedir.
Kerpiç Evler Depreme Dayanıklı mıdır ?
Kerpiç evlerin yapımı son yıllarda tekrar farklı projelerde gündeme gelmiştir. İnsanların tekrar doğaya dönme isteği sıfır atık ile üretilen bu evleri yeniden gündeme taşımıştır. Haliyle modern kerpiç ev talebinde bulunan insanlar deprem dayanıklılığı konusunda merak içindedirler. Kerpiç evler yapım tekniklerine uygun olarak uzmanları tarafından yapılırsa depremlere dirençli esnek yapılardır. Kerpiç yapıda kullanılan kerpiçler, fiber malzeme kullanılarak üretilirse deprem dayanımı daha da artmaktadır. Kerpiç ev yapımında düşey ve yatay hatılların belirli aralıklar ile kullanımı ve bağlantı yerlerinin güçlendirilmesi ile çok daha dayanıklı yapılar elde edilmektedir.
Her türlü bina yapımında öncelikle kaliteli proje ve uygun zemin tercihi ilk adım olmalıdır. Kerpiç evler içinde aynı şartlar geçerlidir. Sağlam ve su problemi olmayan kaliteli bir zemin üzerine yapılan kerpiç evler şık ve sağlam yapıları ile son dönemin aranılan özel yapılarından olmuşlardır. Bu evler uzmanları tarafından yapıldığında sıfır atık ile üretilmiş, sağlam ve şık görünüşlü yapılar olmaktadır.
