Barok ve Rokoko Avrupa’da etkileri uzun süre sürmüş sanatsal tarzlardır. Rönesans sonrası farkındalık arayışları ve eskilere tepki olarak bu akımlar, yüzyıllar boyu birçok eserlerde kendilerini hissettirmişlerdir.
Barok Mimari Nedir ?
Rönesans dönemi klasisizme tepki olarak 16.asırın yarısından 18.asrın yarılarına kadar Avrupa‘nın Katolik ülkelerinde etkilerini mimarlık, süsleme ve resim dallarında göstereren üsluba barok denilmektedir. Barok mimaride ihtişam, gösteriş, abartı ön planda tutulmaktadır. Asimetrik eğriler, S ve C şeklinde kıvrımlar yapılarda bolca kullanılırlar.
Rönesans sonrası, yumuşak ve klasik düz hatlar tamamen reddedilmeye başlandı. Daha gösterişli yapılar, çeşitli girinti ve çıkıntılar, süslemelerin bolluğu, yuvarlak eğri ve ters hatlar kullanılmaya başlandı. Bu yıllarda yapılan saraylarda ve büyük yapıların cephelerinde barok tarzı ağır olarak hissedilmektedir. Binalarda heykel kullanımı artmış, duvar tezyinatı bu dönemde azalmıştır.
Bu akımın öncülüğünü Maderno , Francesco Borromini ve de Lorenzo Bernini gibi büyük mimarlar yapmaktadır. 17. ve 18. Yüzyıllarda papalık verdiği siparişler ile Barok mimarlığı desteklemiştir. Özellikle İtalya’da 1620-1675 arası bu sanatçıların yaptığı eserler ile birçok kent süslenmiştir. Bugünlere ulaşan bu eserlerde klasisizme karşı verilen tepkiler en üst noktada toparlanmıştır.
Barok Mimari Örnekleri
Roma’da S.İgnazio kilisesi Domenichino ‘nun tasarımlarına dayanılarak Grassi tarafından yapılmıştır. Ayrıca Martino Longhi tarafından, San Carlo al Corso, S. Vincenze ve S. Anastasio kiliselerinin yapılan cepheleri bu akımın ilk örneklerindendir. Torino’daki Carignano Sarayı ve Venedik’teki Santa Maria della Salute kiliseside bu akımın ilk eserlerindendir. Orta Avrupa’da yayılmaya başlayan Barok Mimarinin ilk eserleri İtalya ‘da toplanmıştır.
San Pietro bazilikası ise diğerlerinden biraz farklı olarak, temel mimari kurallara bağlı olarak Bernini tarafından tamamlanmıştır.
Barok mimari örneklerinde hiç bir şey taşımayan sütunlar, dalgalı cepheler, kırık alınlıklar gibi dengesiz ve abartılı kullanımlar bulunmaktadır. Heykel ile süsleme yapıldığı için eserlerde abartmalı bezekler bulunmaktadır.
Barok sanatı Cizvitler etkisiyle İspanya, Portekiz ve Latin Amerika ‘ya yayılmıştır. Fransa’da 16.Louis tarafından yapılan Versay sarayı, Avusturya-Viyana’da St. Charles Kilisesi ,Belvedere Sarayı ve Schönbrunn Sarayı, İspanya’da Santiago de Compostela Katedrali, İtalya-Roma’da San Carlino Kilisesi, Vatikan’da bulunan Aziz Petrus Meydanı, Fransa-Paris’de Les Invalides Kompleksi, İngiltere-Londra St. Paul Katedrali, Rusya- Saint Petersburg Kışlık Saray ,İspanya Madrid Kraliyet Sarayı bu akımın belli başlı örneklerinden bir kısmıdır. Eserlerin en güzel örneklerini Almanya, Avusturya, Portekiz, Meksika, Fransa, İspanya, Ukrayna ve Rusya ‘da gezebilir ve inceleyebilirsiniz.
Ülkemizde etkileri uzun süre hissedilen barok akımının en bilinen eseri Dolmabahçe Sarayı’dır. Diğer bilinen yapılar Nuruosmaniye Camii, Dolmabahçe Sarayı, Nusretiye Camii ,Haydarpaşa Selimiye Camii ,Malta Köşkü, Eyüp Sultan Camii, Beylerbeyi Sarayı barok tarzı inşa edilmiş ve süslemeleri yapılmış yapılardandır. 
Rokoko Mimari Nedir ?
Barok akımın ardından 18.Yüzyıldan sonra ortaya çıkan Avrupa sitiline Rokoko denilmektedir. Akıcı köşeler, yoğun süs, esprili ve teatral temalar ilk akla gelen özelliklerindendir. Beyaz ve pastel renklerin yaldızlamalar ile birleşimi çok rastlanılan bir tarz olmuş, süslemeler ise nerdeyse eserin önüne geçecek duruma gelmiştir. Rokoko oymacı ve süslemeci bir uslup olarak İtalya’da ortaya çıkmıştır.
Rokoko tarzı sadece mimaride değil; dekorasyon, heykelcilik, tiyatro, müzik, edebiyat ve resimde de kendini Avrupa’da uzun süre hissettirmiştir. 15.Louis ile birlikte 18.yüzyılın başlarında, 14.Louis daha geometrik ve resmi tarzlarına karşı tepki olarak ortaya çıkmıştır. Almanya Bavyera başta olmak üzere Rusya, Avusturya ve Almanya’nın diğer bölgelerinde hızla yayılmıştır.
Rokoko Mimari Örnekleri
Almanya-Münih Amalienburg Sarayı, Polonya –Varşova Branicki Sarayı ve Czapski Sarayı, Almanya Linderhof Sarayı, Rusya- St. Petersburg Catherine Sarayı, Fransa-Paris Hotel de Soubise (Prenses Salonu) , Fransa-Paris Chantilly Şatosu, Monsieur le Prince Salonu bu akımın en bilinen örneklerindendir.
Ülkemizde Rokoko mimariye örnek olarak 3.Ahmet Çeşmesi, Dönertaş Sebili, Hamidiye Sebili, Mihrişah Sebili, Nuruosmaniye Sebili, Nusretiye Sebili verilebilmektedir. Avrupa’da Barok –Rokoko sıralaması izlenirken, ülkemizde Rokoko-Barok sıralaması izlenmiştir. Bu sebeple Barok mimari örnekleri daha belirgin ve bilinen yapılar iken, Rokoko mimari örnekleri daha çok süslemelerde ve çeşmelerde görülmektedir. Dolmabahçe Sarayı Muayede Salonu’ndaki kemerler, çiçekli vazolar, kubbe eteğinde kıvrımlı, istiridye kabuklu, kartuşlu, vazolu bir süsleme kuşağı rokoko tarzı süslemenin en belirgin örneğidir.
Rokoko tarzı mimari Avrupa’da etkin olduğu dönemde Türkiye’de görülmez. Bunun nedeni ise o dönemde Mimar Sinan gibi bir dehanın eserleri ve fikirleri tüm ülkeyi tesiri altına almasıdır. Daha sonra ise resmi binalar ve camilerde Rokoko tarzı hakim olmuştur. Ülkemizde bazı camilerde ve resmi binalarda Barok ve Rokoko tarzı beraber kullanılmıştır. Rokoko ve Barok tarzı mimari tarzda yapılmış birçok eser tarihi özellikleri ile ziyaretçilerini ağırlamaktadır.
