Yola terk ve yoldan ihdas İmar Yasası’nda yer alan iki kavramdır. İmar çalışmalarının sorunsuz bir şekilde gerçekleşebilmesi için uygulama aşamasına geçilmeden önce yola terk ve yoldan ihdas işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekir. Aksi takdirde halkla imar çalışmaları yapan kişiler arasında sorunlar yaşanabilir. Çalışmaların sağlıklı yürütülmesi adına yapılması gereken yoldan ihdas ve yola terk işlemlerine dair detaylar aşağıdadır.
Yola Terk İşlemi Nedir ?
Yola terk işlemi, imar planlarının uygulanması için mal sahibinin tapuya kayıtlı olan taşınmazının tamamını ya da belirli bir bölümünü kamu yararına terk etmesi işlemidir. Terk işleminde amaç belirlenen bölümün yol, park veya oyun alanı olarak imar çalışmalarında değerlendirilmesi isteğine dayanır. Bu terk işleminde önemli olan terk edilen bölümün imar planına uygun olan bölüm olmasıdır. Ayrıca yola terk işleminde taşınmazın belirli bir bölümünün terk edilmesi işlemi bedelli ya da bedelsiz olarak yapılabilmektedir.
Yola Terk İşlemi Nasıl Yapılır ?
Yola terk işleminin gerçekleşmesi taşınmaz sahiplerinin isteğine göre gerçekleşir. Taşınmaz sahipleri yola terk işlemini üç aşamada gerçekleştirebilirler. Bunun için taşınmaz sahiplerinin tapuda üzerlerine kayıtlı olan taşınmazın kamu yararına terk edilecek bölümünün parselden ayrılmasını sağlamaları gerekir. Bu işlem için harita mühendislerine başvurarak yola terk işleminin detaylarını içeren bir harita hazırlatmaları gerekir.
Haritanın hazırlanmasından sonra ise haritayla birlikte kişiler yola terk işleminin imar mevzuatına uygun olduğunu belediye encümenine ya da il özel idaresine onaylattırırlar. Taşınmaz belediye sınırları içerisinde ise onay belediye encümenine belediye sınırları içerisinde değilse il özel idaresine yaptırılır. Onay sonrasında ise harita önce kadastro müdürlüğüne gönderilir ve teknik incelemenin yapılması sağlanır.
Kadastro müdürlüğünde yapılan yola terk işleminin teknik uygunluğu onaylandığında ise tapu müdürlüklerine gidilerek tescil işlemi yaptırılır. Böylelikle arazinin belirli bir bölümü yol yapımı için kamuya bağışlanmış olur. Yola terkin bedelli olarak gerçekleşmesi durumunda bedelin verildiğinin belirtildiği bir senedinde düzenlenmesi gerekir.
Yola Terk İşlemi İçin İstenen Belgeler Nelerdir ?
Kamu yararına yola terk işleminin tamamlanması için mal sahiplerinden bazı belgeler istenir. Bu belgeler üç tanedir. Belgelerin ilki il özel idaresi ya da belediye encümeni tarafından onaylanmış olan yola terk kararıdır. İkinci belge ise serbest harita mühendisi tarafından belirlenen parselin tapudan ayrıldığını gösteren tescil belgesidir. Son belge ise kadastro müdürlüğünün işlemin teknik uygunluğunu inceleyerek onay verdiği tescil belgesidir.
Yola Terk İşleminin İptali Nasıl Olur ?
Yola terk işlemi iptali mümkün olan bir işlemdir. Çünkü kamu yararına kullanılabilecek arazilerde mal sahiplerinin rızası aranmaksızın yola terk işlemi yapılabilir. Bu sebeple de kişiye bedel ödenmeyebilir. Bu durumlarda mal sahiplerinin bedel almak amacıyla mahkemeye başvurmaları mümkündür. Böylece taşınmazları üzerindeki haklarını arayabilirler.
Ancak mahkemeye başvurmak için kişilerin öncesinde bedelsiz olarak işlemin gerçekleşmesi için rıza göstermemiş olması gerekir. Mahkemeye tüm belgeleriyle birlikte başvuran kişiler bedel hakkını elde edebilirler. Bu belgeler arasında belediye encümeni ya da il özel idaresinin kararının bulunması da gerekir. Bu sayede bedel almak için açtıkları davada mahkemenin taşınmaz sahiplerini haklı görmesiyle yola terk işleminin iptali gerçekleşebilir.
Yoldan İhdas İşlemi Nedir ?
Yoldan ihdas imar planının uygulanmasından önce yol olan bir alanın imarın uygulanması sonrasında yol özelliğini kaybetmesi nedeniyle tapuya tescil ettirilmesi işlemidir. Yol işlevini kaybeden alan taşınmaz mal durumuna düşer ve böylece belediye, köy, hazine veya karayolları yetkilileri yol olarak görülen bu alanı taşınmaz olarak tescil ettirip kullanma hakkı elde edebilirler. Ayrıca imarlı olan parsellerde de yoldan ihdas işleminin yapılması mümkündür.
Yoldan ihdas işleminin kapanan köy yolları için uygulanması da mümkündür. Ancak bu durumda ihdasın yapılabilmesi için yol kaybının köylerde yapılan yerleşim ve imar planı gereği yaşanmış olması gerekir. Böylece yol işlevini kaybeden alanlar için arazi sahibi olan köy tüzel kişilikleri başvuruda bulunabilirler. Köy muhtarlarının başvuruda bulunması mümkün değildir. Yapılan incelemeler sonrasında yapılan yoldan ihdas işlemi ise köy tüzel kişilikleri adına yapılır. İmar uygulamasının belediyeye ait olması bu durumu değiştirmez.
Yoldan İhdas İşlemi Nasıl Yapılır ?
Yoldan ihdas işleminin gerçekleşmesi için talepte bulunması gerekenler belediye, kara yolları genel müdürlüğü ya da hak sahibi diğer kamu kurumlarıdır. Kurumlar öncelikle yoldan ihsasın belirli olduğu haritayı harita mühendislerine hazırlatırlar. Ardından ellerinde bulunan bu harita ile belediye encümenine ya da il özel idaresine başvururlar.
İl özel idaresinin ya da belediye encümeninin onay yazısı ile birlikte resmi yazıyla tescil isteklerini kadastro müdürlüğüne iletebilirler. Kadastro müdürlüğü yoldan ihdas edilecek alan üzerinde inceleme yaptıktan sonra hazırladığı ve kendisine gönderilen dosyaları tapu müdürlüğüne gönderir. Tapu müdürlüğü de kendisine gönderilen belgeler üzerinde gerekli incelemeleri yaptıktan sonra işlemi onaylayarak yoldan ihsas işleminin tapuya kaydını gerçekleştirir.
Yoldan İhdas İçin Gerekli Belgeler Nelerdir ?
Kamu kurumlarının yol vasfını kaybeden arazilerin taşınmaz olarak tapuya kaydettirilmesini sağlamak için kadastro müdürlüğü, belediye encümeni ve tapu müdürlüğüne teslim etmeleri gereken belgeler vardır.
Bu belgeler;
- Yoldan ihdas işleminin onaylandığını belirten belediye encümen ya da il özel idaresi kararı
- İhdas işleminin gerçekleşmesi için kurumlar tarafından hazırlanan resmi talep yazısı
- Kadastro Müdürlüğü’ne gönderilen harita ve belgelerin teknik uygunluğunun onaylandığı yazı ve müdürlüğe yapılan ödemeye dair tahsilat makbuzu
- Yol olan alanın yol işlevini kaybettiğini belirten ve harita mühendisi tarafından hazırlanmış olan yoldan ihdas haritası
- Yoldan ihdasın gerçekleşmesinin uygunluğunu belirten teknik rapor
- Yapılan yüzölçümü hesapları
Tüm bu belgelerle birlikte Tapu Müdürlüğü’ne başvurularak yol olan alanın arazi olarak tapuya kaydedilmesi sağlanır.
