Son dönemlerde şehirleşme çalışmaları için tercih edilen dikey mimarinin yerini yatay mimarinin alması adına çalışmalar yapılıyor. Özellikle büyük şehirlerin görünümünün bozulmaması adına bu mimariye yönelmek gerektiği yönünde öneriler paylaşılıyor. Peki önerilen yatay mimari nedir? Avantajları ve dezavantajları nelerdir? Dikey mimariden farklı nelerdir?
Yeni trend yatay mimari hakkında bilinmesi gerekenler;
Yatay Mimari Nedir ?
Yatay mimari genel olarak yapılacak konutların müstakil ev şeklinde planlanmasıdır. Bu mimaride konutlar 2 ya da 3 katlı gibi az katlardan oluşur ve geniş bir alan üzerinde yayılır. Böylelikle kişilerin yüksek katlarda yaşamaları engellenir.
Bunun yanı sıra yatay mimaride bir sokağın 2 veya 3 katlı binalara sahip olması durumunda yan sokağa ya da aynı sokağa 10 veya daha yüksek katlı apartmanların yapılmasına izin verilmez. Bu sayede şehirdeki o sokaklar arasında görüntü uyumsuzluğu oluşmayarak şehrin silueti bozulmaz.
Yatay Mimari Anlayışı Nasıl Ortaya Çıkmıştır ?
Yatay mimari anlayışı dikey mimarinin kullanılması nedeniyle yaşanan sıkıntıların ortadan kaldırılması için ortaya çıkmıştır. Ancak zaten bu mimari anlayış geçmiş dönemde insanların tek katlı ve geniş evlerde yaşadıkları anlayışla eş değerdir. Bu nedenle bu mimariye geçilmesi durumunda insanların uyum sorunu yaşamayacakları öngörülür.
Ancak bu mimarinin uygulanabilmesi için geniş alanlara ihtiyaç duyulması bu yöndeki çalışmaların aksamasına neden olacak ölçüdedir. Örneğin İstanbul gibi arazi sorunu olan büyük bir kente yatay mimariye sahip konutların inşa edilebilmesi için geniş arazilerin olması gerekmektedir.
Yatay Mimarinin Avantajları Nedir ?
Yatay mimari yönteminin benimsenmesi insanların bu mimariye uygun olarak yapılan konutlarda yaşamaları durumunda birçok avantajlara sahip olmasını sağlar. Bu avantajlar sayesinde insanların yaşam kaliteleri de artar. Ayrıca bu mimarinin benimsenmesi şehrin görünümü açısından da avantaj yaratır. Bunun dışında konut projelerinde yatay mimarinin benimsenmesi insanlar arasındaki ilişkileri de olumlu yönde etkilemektedir.
Yatay Mimarinin Avantajları Nelerdir ?
Müteahhitler tarafından yatay mimarinin benimsenerek yatay şehirleşmeye uygun projelerin hayata geçirilmesinin hem insanlar hem de yaşanan şehir için sağladığı avantajlar vardır.
Bu avantajlardan en önemlileri şunlardır;
- Şehrin belirli bölgeleri arasında binalar arasındaki kat farklı bu mimariyle ortadan kalkar. Bu sayede şehrin silueti bozulmaz ve düzgün bir görüntü oluşturur.
- İnsanlar yüksek katlı binalarda yaşamaktan ve bu binaların deprem vs gibi olaylarda ağır hasar alması ya da yıkılması gibi sorunlardan kurtulabilirler.
- Bu mimariyle insanlar dar ve yüksek yapılı konutlar yerine geniş ve alçak yapılı konutlarda yaşarlar.
- Yüksek katlı konutların komşuluk ilişkilerini ortadan kaldırmasına tezat olarak yatay mimariye sahip konutlar sayesinde komşuluk ilişkileri artış gösterir.
- Gerektiğinde sosyalleşme ve mahalle dayanışması geçmişteki gibi yaşanabilecektir.
- Yatay mimariye sahip olan konutlarda yaşayan kişilerin doğa ile iç içe yaşam sürebilmeleri de mümkündür.
Tüm bu avantajlardan yararlanılması için binaların bu mimariye uygun olarak inşa edilmesi gerekir. Ayrıca bu mimari anlayışın devamlı olabilmesi için 1 ya da 2 katlı binalara sahip olan sokakların bitişiğine gökdelen şeklindeki binaların yapılmasına izin verilmemesi gerekir.
Yatay Mimarinin Dezavantajları Nelerdir ?
Yaşam alanlarının yatay mimariye uygun olarak yapılmasının avantajları olduğu kadar dezavantajları da bulunur.
Bu dezavantajlar arasında şunlar vardır;
- Yatay mimarinin İstanbul gibi büyük şehirlere uygulanabilmesi için geniş arazilere ihtiyaç olduğundan arazi sıkıntısı yaşanabilir.
- Bu mimari nedeniyle binalar geniş alanlara kurulacağından inşaat masrafları daha yüksek olur.
- Binalar daha az insan için geniş alana yapılacağından az sayıda insanın konut ihtiyacı giderilmiş olur.
Bu dezavantajlara sahip olduğundan yatay mimarinin uygulanması tarihi özelliğinin korunması gereken şehirler ile Anadolu şehirlerde daha sık tercih edilmektedir.
Yatay Mimari Türkiye İçin Uygun Mudur ?
Yeni trend olan yatay mimari Türkiye için uygun olan bir mimari anlayışıdır. Dikey mimariye sahip olan yüksek katlı binalarda yaşam sürdükleri ve bu sayede komşuluk ilişkileri bittiği için yatay mimariyle insanlar kültürel özelliklerini koruyabilirler. Böylece komşuluk ilişkilerini rahat bir şekilde kurabilirler ve gerektiğinde yardımlaşabilirler. Ayrıca yatay mimarinin etkisiyle düzensiz yapıların olmaması şehirleşmenin doğru bir şekilde olmasını sağlar.
Özellikle tarihi yapısı önemli olan kentler bu mimari sayesinde tarihi dokularını kaybetmezler.
Yatay mimariye göre yapılacak konutların insanlara yeşil alanlar sunması sayesinde de insanlar doğayla iç içe yaşama şansı elde edebilirler. Böylelikle dikey mimari anlayışındaki beton binalara hapsolma sıkıntısından kurtulurlar.
Yatay Mimari İstanbul İçin Uygulanabilir Mi ?
Yatay mimarinin kısa vadede İstanbul için uygulanması zordur. Çünkü şehrin nüfusunun hızla artmasıyla birlikte şehirde yapılan inşaatlar yeni inşaat yapılacak arsanın kalmamasına neden olmuştur. Ancak kentsel dönüşüm çalışmalarıyla İstanbul’un belirli alanlarında yatay mimarinin uygulanabileceği düşüncesi vardır.
Özellikle İstanbul’un tarihi bölgelerinin yüksek yapılı binalar sebebiyle kötü siluete sahip olmasının yapılacak mimari çalışmalarla ortadan kaldırılması planlanmaktadır. Aynı şekilde şehirden uzak bölgelerde bu mimariye uygun binalar yapılmaya başlanmıştır.
Yatay Mimariyle Yapılan Toki Projeleri Var Mıdır ?
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından son dönemlerde yatay mimariye uygun olarak yapılmış olan ve yapılacak konut projeleri vardır. Hatta Toki İstanbul’un belirli bölgelerinde de bu mimariye uygun projelerin hayata geçirilmesi adına çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Yatay mimariye uygun konut projeleri arasında İstanbul Silivri ve Konya gibi yerler vardır.
Bu projeler sayesinde insanların daha yeşil bir yerde yaşaması ve komşuluk ilişkilerini geçmişteki gibi devam ettirmesi planlanmaktadır. Konya’da bu mimariye uygun yapılması planlanan Toki projelerinde binaların zemin hariç 4 veya 5 katlı binalar olması planlanmaktadır. Toki dışında inşaat ve yapı firmaları tarafından yatay mimariye uygun projeler hayata geçirilmekte ve bu projelerdeki konutlar insanlar tarafından tercih edilmektedir.
