Bina cepheleri, ilk önce görülen ve beğeniyi belirleyen yapı bölümleridir. Yapılar, ilk görüldüklerinde canlı, gösterişli, sade, resmi etkilerini cephelerin görünüşleriyle ve kullanılan malzemeler ile yapmaktadırlar. Binaların etkilerini, öncelikle cephelerin geometrisi, görünüşü, malzemeleri belirlemekte, bunlara göre yapıların değeri belirlenmektedir. Yapılarda tıpkı insanlar gibi giydikleriyle ağırlanır , özellikleri ile uğurlanır.
Sıva
Sıva en eski yapı malzemelerinden bir tanesidir. Yıllar boyunca içeriği değişse de en yaygın kaplama malzemesi olarak halen kullanılmaktadır. Bina dışında ve içinde temiz yüzeyler elde etmek için seçilen duvar malzemesinin üzerleri sıvanmaktadır.
Dış sıvalar binayı oluşturan tüm elemanları iklimsel etkilere ve yangın tesirlerine karşı korurlar. Binalar sıva sonrası daha güzel bir görünüm kazanmaktadır. Fiyat, yöntem ve kullanılan malzemeler olarak birçok sıva türü vardır. Düz sıva, en yaygın kullanımlı olan kaplama türlerindendir. Bu sıva türü, fiyat olarak da en ekonomik tercih olduğundan yapılarda yıllar boyu dış kaplama olarak kullanılmaktadır. Düz sıva uygun kum türü ve bağlayıcılar ile yapılmaktadır.
Endüstriyel sıvalar paket ürünler olarak kullanılmaktadır. İçeriği renklendirilmiş olan bazı markalar boya ihtiyacını da gidermektedir.
Mantolama
Enerji maliyetlerinin artması nedeni ile yapıların ısı kayıplarının sınırlandırılması amacı ile dışarıdan tekrar yalıtımlı malzemeler ile sarılması fikri sonucu mantolama imalatları yapılmaya başlanmıştır. Mantolama sadece yalıtım amacı ile yapılmamakta, fugalı, baskılı elemanlar nedeni ile cephelerde farklılık oluşturma amacı ile de yapılmaktadır.
Mantolamanın ilk yapılma amacı ısı yalıtımı sağlanmasıdır. İdeal bir mantolama yöntemi ile %50 ‘lere varan oranlarda ısı kayıpları önlenebilmektedir. Günümüzde, yıllık 5000 TL ‘yi bulan yakıt faturalarının yarısının cepte kalması mantolamanın ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Mantolama malzemesi olarak XPS, EPS ve taşyünü kullanılmaktadır. İlk yapılmaya başlanıldığı yıllarda XPS ürünler tercih edilse de, daha sonra ağırlıklı olarak EPS ve karbonlu EPS ürünleri mantolama yapılan yapılarda kullanılmaya başlanmıştır.
Taşyünü mantolama daha da güzel bir tercih olmaktadır, fiyat olarak EPS ile yapılan mantolamaya göre biraz daha pahalı olsada, gerek ısı yalıtım değerleri, gerek de doğallığı nedeni ile tercih edilebilmektedir.
Mantolama yapılan yüzeylerde, yapılan fugalar, kabartmalar ve farklı malzeme kullanımı ile estetik cepheler oluşturulmaktadır. Bu şekilde yapılan cephelerde malzeme kalitesi, malzemenin yapıya tutturulması ve yapılan işçiliğin düzeyi birlikte toplam etkiyi ve kaliteyi belirlemektedir.
Giydirme Cephe, Kompozit, Doğal Taş
Giydirme cephe; yapılarda döşemenin önünden dikeyde boylu boyunca geçen profillere asılan çoğu cam elamanlardan oluşan bir cephe kaplamasıdır. Daha çok konut dışı yapılarda tercih edilse de, kısmı olarak veya tamamen konut dış cephelerinde kullanıldığı uygulamalar da vardır.
Giydirme cephe yapılarda kullanılan cam eski bir malzemedir. Yirminci yüzyılın ilk yarısından itibaren pencere dışında da kullanılmaya başlanmış, cephelerin tamamına taşınmıştır. Modern teknoloji sayesinde üretilen cam çeşitleri nedeniyle her geçen gün yapılarda kullanımı daha çok artmaktadır.
Prestijli binalarda doğal taş, yapay taş, kompozit elemanlar ile birlikte kullanılarak modern mimarinin güzel örnekleri sergilenmektedir. Giydirme cephe elamanları hazır fabrikasyon ve bitmiş yüzeyler olduğundan, şantiyede hızlı imal edilmekte ve imalatı dış tesirlerden fazla etkilenmemektedir. Çimentolu imalatlarda olan düşük ısı sıcaklığı veya yağış giydirme cephe elamanları için olumsuz tesir olmamaktadır.
Alüminyum kompozit kaplama, iki alüminyum levha arasına yerleştirilmiş polietilen tabakalardan oluşmuş panellerin taşıyıcı profillere asılması ile yapılmaktadır. Çoğunlukla giydirme cephe elamanları ile güzel bir uyum yakalamaktadır. Taşıyıcı karkasın arasına yerleştirilen ısı yalıtım plakaları ile birlikte kullanıldığında yalıtım açısından kuvvetli ve şık bir dış cephe elde edilmektedir.
Alüminyum kompozit kaplama dayanıklı ve uzun ömürlüdür, bakım ve temizlenmesi kolaydır, belirli süreler ile dış cephe boya masrafı çıkarmaz, darbelere dayanıklı ve hafiftir. Renk seçeneği çok geniştir, modern cepheler için tercih sebebidir. Konut kullanımına uygun özel desenleri ve renkleri ile sıcak etki yaratmaktadır. Kompozit paneller kesinlikle UV dayanıklı olarak cephede kullanılmalı floropolimer vernikli ürünler tercih edilmelidir.
Cephelerde mekanik veya yapıştırma taş uygulaması da yapılmaktadır. Özel yapılarda , güzel ve etkileyici bir etki ortaya çıkarmak için taş kaplama yapılmaktadır. Yapı yüksekliği artıkça yapıştırma yerine mekanik olarak montaj tercih edilmelidir. Doğal taşlar veya suni taşlar ile kaplama yapılabilmektedir. Konut ve ticari kullanım için yapılan yapılarda kullanılmaktadır.
Metal Paneller, Mesh Cephe
Özellikle endüstriyel yapılarda, dış kaplama olarak metal paneller tercih edilmektedir. Alüminyum ve galvaniz yalıtımlı paneller en çok kullanılan ürünlerdir. Yapım hızı, montaj kolaylığı, ekonomik olması, mimari tercih nedeniyle depo, üretim tesisi, baskı tesisi gibi birçok yapıda metal paneller kullanılmaktadır. Panellerde eps, poliüretan yalıtım malzemesi olarak karşımıza çıkar. Çatı panelleri ve cephe panelleri farklıdır.
Yalıtımsız metal levhalarda yapı cephelerinde kullanılmaktadır. Isı kaybının önemsenmediği, sadece kuru alan istenildiği yapılarda veya yalıtımlı duvarlar üzerinde metal levha çeşitlerini görmekteyiz. Metal olarak pirinç, bakır, titanyum, galvaniz, paslanmaz ve dkp gibi malzemeler kullanılmaktadır.
Son yıllarda, sıradanlıktan kurtulmak amacı ile birçok mimar yapılarını tasarlarken mesh elemanlardan faydalanmaktadır. Özel delikli alüminyum, dkp, galvaniz ve paslanmaz ürünlerden mesh cepheler yapılmaktadır.
Yapılarda hangi malzeme ve yöntem kullanılarak dış cepheler kaplanırsa kaplansın, en güzel etkiyi doğru kullanım ve güzel bir tasarım ile elde etmekteyiz.