Mirastan feragat işlemi mirastan feragat sözleşmesi ile beraber, kısa süre içerisinde gerçekleşmektedir. Bu sözleşmenin tarafı olan kişiler miras bırakan ve muhtemel mirasçılar olmaktadır. Dolayısıyla feragat sözleşmesi miras bırakan kişi henüz hayattayken yapılmaktadır. Koşullu veya koşulsuz olarak gerçekleşebilmektedir. Mirastan feragat sözleşmesi ile beraber muhtemel mirasçı ileride doğacak olan mirasçılık sıfatından tamamen ya da kısmen vazgeçmektedir.
Miras bırakan kişi saklı paylı olmayan tüm mirasçılarının paylarını tek taraflı olarak ölüme bağlı tasarrufla her zaman ortadan kaldırabilmektedir. Ancak mirastan feragat sözleşmesinin bütün önemi saklı paylı mirasçıları mirastan uzaklaştırma aşamasında olmaktadır. Miras bırakan kişi ıskat sebepleri olmasa da mirasçısı olmasını istemediği herkes ile anlaşarak feragat sözleşmesini yapabilmektedir. Bu konuda verilecek olan klasik örnek ise hasta ya da maddi gücü yetersiz çocuğu olan ebeveynin sağlıklı ya da zengin çocuğu ile mirastan feragat sözleşmesini yapması olacaktır.
Medeni Kanuna Göre Mirastan Feragat Sözleşmesi
Medeni Kanun Madde: 528’de mirastan feragat sözleşmesi şu şekilde tanımlanmıştır:
"Miras bırakan kişi ya da kişiler bir mirasçısı ile karşılıksız veya herhangi bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesini itina ile yapabilirler. Feragat eden kişi ve kişiler mirasçılık sıfatını kaybeder. Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi yapan kişiler aksi öngörülmediği taktirde feragat edenin alt soyu içinde hüküm doğurur." Buna göre feragat eden kişi ileride doğması muhtemel olan mirasçılık sıfatından, miras bırakan ölmeden önce vazgeçmiş olmaktadır.
Medeni Kanun Madde: 515’e göre miras bırakan, ölüme bağlı olan tüm tasarruflarını koşullara veya yüklemelere bağlayabilir. Bu şart geciktirici ya da bozucu mahiyette olabilmektedir. Bozucu şartlara bağlı olarak yapıldığı ihtimaller, lehine feragat yapılan kimsenin mirasçı olmaması durumu ortaya çıkar. Ahlaka veya hukuka aykırı olan tüm şartlar ilişkin bulundukları tasarrufu geçersiz kılmaktadır. Yalnızca hukuka ve ahlaka aykırı olaylar şart olmadan ölüme bağlı tasarruf da geçersiz olacaktır. Örneğin birini yaralama şartı ile birlikte sözleşme yapıldıysa bu feragat sözleşmesi geçersiz sayılmaktadır.
Mirastan Feragat Sözleşmesinin Çeşitleri
Mirastan feragat sözleşmesi iki çeşit olmaktadır. Bu çeşitler ile karşılık ve karşılıksız olarak sıralanmaktadır. Karşılıksız mirastan feragat sözleşmesiyle beraber muhtemel mirasçı, miras bırakan kişinin sağlığında bir karşılık almadan muhtemel mirasçılık sıfatından vazgeçmiş olmaktadır. Miras bırakan kişi bir borç altına girmez, yalnızca feragati kabul etmiş olur. Karşılıklı mirastan feragat sözleşmesinde ise mirasçı, miras bırakan kişi hayattayken aldığı bir karşılık sonucu ile beraber mirastan feragat etmektedir.
Bu durumda miras bırakan kişi bir borç altına girmektedir. Bu borç genellikle para, taşınır veya taşınmaz mal olarak sıralanmaktadır. Karşılıklı feragatte aksi kararlaştırılmadıkça feragat eden kişinin alt soyu da feragat etmiş sayılmaktadır. Kanunlarda feragat işleminin kısmi olarak yapılabileceği düzenlenmemiştir. Ancak doktrince de bu durum kabul edilmektedir. Bu durumda ise mirasın belirli bir bölümüne ilişkin olarak mirasçılık sıfatından vazgeçilmektedir. Geri kalan kısımlar için de mirasçılık sıfatı devam göstermektedir.
Mirastan Feragat Sözleşmesinin Şekli
Miras sözleşmelerinin geçerli sayılabilmesi için resmi vasiyetname şeklinde düzenlenme yapılası gerekir. Sözleşmenin tarafı olan kişiler, arzularını resmi memura aynı zaman içerisinde bildirirler. Düzenlenen sözleşme memurun ve iki tanığın gözlerinin önünde mirasa aday olan kişiler tarafından imzalanır. Mirastan feragat sözleşmesi, olumsuz miras sözleşmesi kabul edildiğinden kaynaklı olarak söz konusu geçerlilik şartlarını taşımak zorundadır. Resmi memur olan kişiler; sulh hakimi, noter ya da kanunla kendisine bu yetki verilmiş olan herkes olabilir.
Tanık olan kişilerde sözleşmeye şahit olduklarına dair imza atarlar. Kanun şartlarında resmi vasiyetname şeklinde düzenleneceği belirtilmekte olan mirastan feragat sözleşmesi, resmi olan vasiyetnameden farklılık arz etmektedir. Feragat sözleşmesi içeriğinde her iki taraf da aynı anda resmi memurlar huzurunda iradelerine açıklık getirmelidir. Daha sonrasında resmi memur iradeleri yazıya döker. Sonra ise bu irade beyanlarını okumaları için taraflara geri verir. Taraflar sözleşmeyi tanık önünde okuma işlemini gerçekleştirerek iradelerine uygun bulduklarını beyan edip imzalarlar. Tanıklar ise şerh verip sözleşmeye imza atarlar.
Mirastan Feragat Sözleşmesi Nasıl Yazılır?
Mirastan feragat sözleşmesi, vasiyetname şekline yapılmaktadır. Miras bırakacak olan kişinin veya kişilerin notere mirastan feragat dilekçesi bırakması gerekmektedir. Daha sonrasında tanıklar memurlar ve iki tanık huzurunda hazırlanmış olan feragat sözleşmesini okuyarak iradelerini belirlerler. Sonra taraflar imza atarak sözleşmenin kabulünü sağlamış olurlar.
Mirastan Feragat Edenin Dönme Hakkı
Miras feragat sözleşmesinden dönmek isteyenlerin belirli başlı hakları mevcut olmaktadır.
Mirastan feragat edenin mirastan dönme hakkı şöyledir;
- Feragat eden kişinin saklı mirasçıları ortaya çıkarsa eğer yeni bir ivaz payı yerine mirastan komple dönebilir.
- Mirası almak isteyen kişiler, mirasçının borçlarını almak istemezse eğer, mirastan feragat eden kişinin dönme hakkı bulunmaktadır.
Bu iki maddede mirastan feragat eden kişilerin dönme hakları bulunmaktadır. Üzerlerine borç almak istemeyen kişiler ya da saklı paylı yeni mirasçılar ile karşılaşan kişiler mirastan dönebilirler.
Miras Bırakanın Dönme Hakkı
Mirastan feragat sözleşmesinde miras bırakan kişilerinde bu sözleşmeden dönme hakları bulunmaktadır.
Miras bırakan kişilerin mirastan dönme hakları şu şekildedir;
- Iskat sebeplerin varlığı sebebi ile miras bırakan kişi, mirastan feragat sözleşmesinden geri dönebilir.
- Mirası alan kişi, mirası bırakan kişiye karşı mirasçılıktan çıkarma gibi tavırlar sergiler ise mirası bırakan kişi, mirastan feragat sözleşmesinden dönebilir.
- Mirastan feragat sözleşmesi içeriğinde miras bırakan kişiye, dilediği zaman sözleşmeden dönem hakkı verilmektedir.
Bu maddeleri yerine getiren miras bırakan kişiler, mirastan feragat sözleşmesinden geri dönüş yapabilirler.
Anlaşmalı Sözleşmeden Dönmek
Mirastan feragat sözleşmesinden her iki tarafta anlaşmalı olarak dönebilirler. Taraf olan kişiler yazılı yapacakları 'mirastan feragat sözleşmesini sona erdirme sözleşmesi' ile beraber feragat sözleşmesinden dönebilirler. Bu sözleşme her iki tarafta hayattayken yapılmak zorundadır.
